• Zawiszacy Proporca "Victoria"
        PATRON NASZEJ SZKOŁY
         

        Dla mieszkańców Włoch bardzo ważną datą jest 16 września. Tego bowiem dnia 16 września 1944 roku Niemcy wypędzili z domów wszystkich mężczyzn z terenu Włoch - około 6 tys., załadowali do wagonów i wywieźli do obozu w Pruszkowie, a następnie do innych obozów koncentracyjnych w Niemczech. Między innymi aresztowana została większość kadry instruktorskiej ZAWISZAKÓW wraz z jej komendantem Jerzym Jancem ps."Walerian". Wielu z nich nie wróciło już nigdy do Włoch. A ci co przeżyli podjęli inicjatywę, by nadać naszej szkole imię Zawiszaków Proporca "Victoria", bo ta szkoła była również ich szkołą.

        Dla upamiętnienia tego tragicznego wydarzenia z 16 września 1944r. w latach 1951-52 umieszczono w parku we Włochach symboliczny kamień, a w październiku 1960 roku odsłonięto tablicę pamiątkową. Co roku przed tym głazem - symbolem odbywa się uroczysta manifestacja z udziałem kombatantów, harcerzy, uczniów szkół włochowskich, kościoła, mieszkańców Włoch. Uroczystość w parku rozpoczyna się hymnem państwowym a minutą ciszy czci się pamięć tych, którzy nie powrócili już do Włoch.

        16 września 1990 roku jest dla naszej szkoły pamiątkową datą. Tego dnia szkoła (Szkoła Podstawowa nr 266) otrzymała imię Zawiszaków Proporca "Victoria".

        8 kwietnia 2000 roku z okazji uroczyście obchodzonego 60-lecia Szkoły imię to otrzymały również: reaktywowane po latach LXXIII Liceum Ogólnokształcące oraz powstałe w 1999 roku w murach naszej szkoły Gimnazjum nr 3.

        Kim byli Zawiszacy? - Byli to najmłodsi harcerze Szarych Szeregów. Mieli po 12-14 lat. Szkolili się do zadań, jakie nakładała na nich konspiracyjna działalność.

        Co to były Szare Szeregi? - Był to kryptonim konspiracyjny Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP) w okresie okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej.

        27 września 1939r. o godzinie dwunastej nastąpiła kapitulacja Warszawy. Tego też dnia ZHP przeszedł do konspiracji, zmienił swe nazwę i przyjął kryptonim SZARE SZEREGI. Zachowana została przedwojenna struktura organizacji. Główna Kwatera przyjęła kryptonim "Pasieka", chorągwie miały kryptonim "Ule", hufce "Roje", drużyny "Rodziny", a zastępy "Pszczoły". Pierwszym naczelnikiem SzSz został młody harcmistrz z Wielkopolski Florian Marciniak ( 27.IX.1939 - 6.V.1943). Po jego aresztowaniu naczelnikiem został Stanisław Broniewski ( 12.05.1943 - 3.10.1944 ) ostatnim Leon Marszałek ( 3.10.1944 - 18.01.1945 ). W listopadzie 1942 r. struktura organizacji została zreorganizowana a młodzież podzielono według wieku i zadań członków.

        • Zawiszacy - to chłopcy w wieku 12 - 14 lat ( Z )
        • Bojowe Szkoły 15 - 17 lat ( BS )
        • Grupy Szturmowe - powyżej 17 lat ( GS )

        W 1939 r., podczas napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę, harcerze stanęli do obrony kraju. Tajna organizacja harcerek nosiła nazwę BĄDŹ GOTÓW, a harcerzy SZARE SZEREGI. Podstawową zasadą SzSz było wychowanie przez walkę, a ich program konspiracyjny brzmiał "Dziś - Jutro - Pojutrze".

        • Dziś - to szkolenie w zakresie służby pomocniczej
        • Jutro - to ewentualny udział w walce przeciwko okupantowi
        • Pojutrze - to przygotowanie do życia w wolnej Ojczyźnie.

        SzSz miały swój hymn i swoją przysięgę.

        ZAWISZACY - to chłopcy w wieku 12 - 14 lat, nie brali w zasadzie czynnego udziału w walce. Byli szkoleni z przeznaczeniem do pełnienia wojskowej służby pomocniczej (szkolenie to miało kryptonim "Mafeking"), niekiedy uczestniczyli w akcjach małego sabotażu.

        ZAWISZACY - to dzielni listonosze poczty polowej, gońcy, łącznicy, obserwatorzy, zwiadowcy, obrona przeciwpożarowa, służba sanitarna, kolportaż gazet powstańczych. Brali również udział w akcjach małego sabotażu, który polegał na zrywaniu flag niemieckich, umieszczaniu napisów i afiszy antyniemieckich. A gdy zabrakło starszych, chwytali także za broń, butelkami z benzyną atakowali hitlerowskie czołgi. Lecz największe dni zawiszackiej chwały nadeszły wraz wybuchem Powstania Warszawskiego, a najbardziej znana ich działalność to doskonale zorganizowana w czasie powstania - poczta polowa.

         O bohaterstwie młodych powstańców przypomina nam "Pomnik Małego   Powstańca" odsłonięty na Starym Mieście w Warszawie, na ul. Podwale   1.X.1983 roku. Pomnik ten powstał z inicjatywy i funduszy warszawskich   harcerzy, a odsłonił go Jerzy Świderski - jeden z najmłodszych powstańców,   żołnierz batalionu "Wigry".

        Trzeba wspomnieć też o tym, że Zawiszacy mieli swój hymn i swoją przysięgę, a także od 1943 roku własną gazetę "Bądź Gotów".

        Nazwę swą przyjęli od ZAWISZY CZARNEGO z Garbowa - sławnego polskiego rycerza, uczestnika wielu bitew m.in. bitwy pod Grunwaldem, niepokonanego na turniejach, symbolu prawości i cnót rycerskich.

        ZAWISZACY - działali również na terenie Włoch i właśnie stąd pomysł nazwania naszej szkoły ich imieniem. Komendantem proporca Victoria, w skład którego wchodziły dwa Roje był Jerzy Janc pseudonim "Walerian".

        Akcje Zawiszaków na terenie Włoch to m.in.: rozrzucanie ulotek, kolportaż prasy, obserwacja ruchu wojsk niemieckich, zwiad mający na celu określenie rodzaju i liczebności wojsk okupacyjnych stacjonujących na terenie Włoch. Zawiszacy włochowscy wydawali też dwie gazety: "Wiadomości Codzienne" i "Przegląd Tygodnia" oraz zajmowali się kolportażem. Ich znakiem była harcerska lilijka, w którą wpleciono literę Z przypominającą postać rycerza Zawiszy z Grabowa.

        Z A W I S Z A C Y - gdyby nie wojna, okupacja, terror, konieczność walki z najeźdźcą, mówiłoby się o nich D Z I E C I !

        Byli młodzi, byli dziećmi, lecz ich bohaterstwo przerastało ich wiek i wzrost. Bohaterem można przecież zostać niezależnie od tego, ile ma się lat.

        Opracowanie: Anna Lech- Maziarz, Maria Kluss (biblioteka szkolna)